Ova knjiga čitaocu pruža osnovne informacije o metodologiji istraživanja u psihologiji, a može biti korisna i za discipline koje se bave srodnim oblicima istraživanja, kao što su pedagogija, sociologija, medicina, defektologija, ekonomija, itd. Tekst ima karakter uvodnog udžbenika i ne pretpostavlja nikakva posebna predznanja kod čitaoca. Cilj rada je da čitaoca osposobi za razumevanje osnovnih problema koji se javljaju prilikom izvođenja kvantitativno orijentisanih empirijskih istraživanja u psihologiji i srodnim naukama. Izbor gradiva u knjizi izvršen je na osnovu pregleda većeg broja metodoloških i statističkih udžbenika, uvida u metodološke sekcije brojnih izveštaja o istraživanjima, kao i na osnovu ličnog iskustva autora.
Redosled izlaganja gradiva u knjizi približno sledi odvijanje empirijskog istraživanja tokom vremena, to jest periode pre, za vreme, i posle istraživanja. Nakon kratke prve glave, koja sadrži uvod, tj. osnovna razmatranja o predmetu i karakteristikama naučnih istraživanja, sledi druga glava o pripremi istraživanja, u kojoj je definisan veliki broj osnovnih metodoloških pojmova kao što su objekti istraživanja, vrste uzoraka, varijable i relacije među njima, vrste podataka, merenje, kontrola istraživanja, itd. Treća glava se bavi nacrtima istraživanja i predstavlja nastavak pripremnih razmatranja. U njoj se u tri poglavlja prikazuju različite varijante tri osnovna tipa nacrta koji se veoma često koriste u psihološkim istraživanjima (frekvencijski, faktorijalni i korelaciono-regresioni nacrti), kao i neki složeniji nacrti i postupci. U okviru svakog poglavlja izlaganje je organizovano od prostijih ka složenijim tipovima nacrta, pri čemu kao osnovni princip klasifikacije služi broj varijabli u nacrtu. Četvrta, najobimnija glava sadrži izlaganje o obradi podataka dobijenih u istraživanju, posebno za svaki od tri osnovna tipa nacrta. Izložen je materijal o organizaciji podataka, deskriptivnim statističkim merama, načinima prikaza rezultata, strukturi rezultata i statističkoj značajnosti. Peta glava opisuje standardnu strukturu izveštaja o istraživanju, a sadrži i primer tako strukturiranog izveštaja.
Jedan od problema pri izboru gradiva za ovaj tekst odnosio se na glavu o obradi rezultata, što pripada području primenjene statistike. Na univerzitetima se metodologija i statistika ponekad predaju u okviru istog kursa, ali se uglavnom predaju odvojeno, iako se delovi njihovog gradiva preklapaju. Razgraničenje ova dva predmeta teško je dosledno izvršiti, budući da je statistička obrada jedan aspekt istraživačke metodologije. Kao neka vrsta kompromisa, u ovom tekstu je, za razliku od statističkih udžbenika kod kojih je naglasak na statističkim formulama i testovima značajnosti, tim problemima posvećen relativno manji, mada nezanemarljiv prostor, dok je nešto veći naglasak stavljen na opis i klasifikaciju različitih vrsta struktura rezultata, kao i na oblike njihovog numeričkog i grafičkog prikaza. Takođe je srazmerno više pažnje posvećeno ukazivanju na sličnosti i razlike u obradi različitih tipova nacrta istraživanja. Razni tehnički aspekti statističke analize i odgovarajuća kompjuterska obrada nisu detaljnije razmatrani u ovoj knjizi.
…..
Knjiga sadrži izvestan broj odabranih, jednostavnih primera istraživanja. Manji broj primera odnosi se na stvarna, izvedena istraživanja, dok je najveći broj primera izmišljen ali moguć. Naime, realna istraživanja često su relativno složena i njihovo razumevanje pretpostavlja određena predznanja koja nisu od metodološkog interesa. Osnovni princip pri izboru primera nije bila zanimljivost ili važnost sadržaja istraživanja, već stepen neposrednosti kojim on ilustruje izložene pojmove i tehnike. Mnogi primeri se koriste ne samo jednom već na više mesta u tekstu, dopunjuju se i razrađuju, tako da služe za objašnjenje većeg broja pojmova. Budući da se već upoznao sa sadržajem primera, čitalac može da se koncentriše na njegove metodološke aspekte.
…
Umeće izvođenja istraživanja slično je nekom zanatu. Naime, kao što se niko nije ‘naučen rodio’, tako verovatno niko ne može izvesti valjano istraživanje bez prethodne obuke. Međutim, kao ni za najveći broj zanata, ni za ovaj nije potrebna neka posebna nadarenost ili redak talenat da bi se on vršio korektno. Ipak, kao i u svakom zanatu, i među istraživačima ima šegrta, majstora i umetnika svog posla. Ovaj tekst će ispuniti svoj cilj ako, s jedne strane, uspe da od čitaoca napravi valjanog šegrta i, s druge strane, stvori dobru osnovu za njegovo buduće naučno, metodološko i statističko usavršavanje.
Biblioteka Psihološki udžbenici, prvo izdanje, Dejan Todorović, „Metodologija psiholoških istraživanja„, godina izdanja 2008, naučna psihološka publikacija, format B5, broširan povez, latinično pismo.
